De gladiator
In het Flavische amfitheater vonden 's middags gladiatorengevechten plaats. Hun naam komt van het korte zwaard dat ze tijdens de gevechten gebruikten: de 'gladius'. De gladiator in Rome leerde de kunst van het gladiatorengevecht in 'ludi', scholen die barakken waren die veel leken op gevangenissen die overal in het rijk te vinden waren; hij sliep in kleine cellen die rondom de binnenplaats waren opgesteld waar hij trainde.
De ludi werden geleid door een eigenaar (de lanista), een instructeur van de gladiatoren die absolute macht over hen had. In Rome huisvestten de keizerlijke ludi (de enige toegestane scholen) tot 2000 mannen: de 'ludus matutinus' waar jagers op wilde dieren oefenden, de 'ludus gallicus', de 'ludus dacicus' en de 'ludus magnus'.
De gladiatoren konden krijgsgevangenen, criminelen, veroordeelden, slaven, veroordeelden of vrije mannen zonder toekomst zijn; ze konden onervaren of echte professionals zijn, vooral krijgsgevangenen die, na verschillende gewapende gevechten, gevechten en lijden te hebben meegemaakt, bijzonder gehard en woest waren en vaak uit verre landen zoals Thracië en Duitsland kwamen. Deze personages waren het meest gewild en omdat ze geen andere manier hadden om een fatsoenlijk bestaan te leiden, stelden ze zich gewillig kandidaat en zetten ze zich sterk in voor de gevaarlijke carrière van de gladiator.
Vrouwen vochten ook, maar zij waren erg zeldzaam en daarom ook erg gewild. De populariteit van de winnende gladiator was echt opmerkelijk, het volk roemde hem en volgde de gevechten en shows met passie en zijn naam werd beroemd.
Gladiatoren trainden in verschillende aanvals- of verdedigingstechnieken met het gebruik van verschillende wapens, en afhankelijk van het soort wapen en de techniek die ze gebruikten, werden ze "cetervari", "secutores", "reziari", "mirmillones" en "sporen" genoemd.
In de gevechten stonden altijd verschillende paren gladiatoren tegenover elkaar; de meest klassieke waren die tussen de 'reziari' en de 'mirmilloni' en tussen de 'traci' en de 'secutores'.
De gladiator die zijn tegenstander had verslagen, wendde zich tot het publiek van het amfitheater om te vragen welk lot de menigte voor de verslagene wilde reserveren, en de menigte besliste met een handteken voor dood of leven: de duim die naar boven wees, 'mitte' (veilig), betekende dat hij moest blijven leven en de duim die naar beneden wees, 'jugula' (dood), betekende dat hij moest sterven. Uiteindelijk was het echter de keizer of de organisator van het spektakel in kwestie die met zijn duim het lot van de verslagen gladiator bepaalde.
Elke gedode gladiator kostte de keizer of degene die het spektakel organiseerde een zeer hoog bedrag en men vroeg duidelijk niet gemakkelijk om hun dood; het hing waarschijnlijk ook af van de grote vraag van de toeschouwerspopulatie.
De gladiatorengevechten waren geïnspireerd op mythologische episodes en probeerden altijd te concurreren met nieuwe spektakels en nieuwe ideeën om het publiek niet te vermoeien, terwijl ze ook groteske situaties ensceneerden die het publiek tegelijkertijd vermaakten en opwonden.
De gladiatoren waren in feite gevangenen en konden niet ontsnappen; ze konden hun vrijheid alleen terugwinnen door in de arena te vechten en te hopen dat een machtig persoon hun moed en kracht zou opmerken en zou besluiten hen te bevrijden. Deze hoop zat in de harten van de gladiatoren en hielp hen om hun lot beter te doorstaan.
De gladiator had daarom een moeilijk en zeer riskant leven. Hij vocht voor zijn leven, voor vrijheid en voor glorie, en het Romeinse volk waardeerde en was gefascineerd door de kracht en moed van de zegevierende gladiator, die een grote held werd.
Wie waren de Romeinse gladiatoren?
Gladiatoren waren slaven, krijgsgevangenen maar ook vrije mannen. Men kon er ook voor kiezen om gladiator te worden.
Vanaf de eerste eeuw voor Christus werden, naast krijgsgevangenen, een groot aantal slaven die zich schuldig hadden gemaakt aan zeer ernstige misdaden gedwongen om gladiator te worden.
Ze werden verplicht om naar een gladiatorenschool te gaan en in de meeste gevallen werd hun doodvonnis uitgesteld, maar ze hadden ook de mogelijkheid om gerehabiliteerd te worden.
Sommige gladiatoren slaagden erin om weer een plaats in de maatschappij te veroveren door in de arena te vechten en moed en vaardigheid te tonen met prestaties die de goedkeuring van de toeschouwers konden wegdragen.
Voor sommige slaven was het vooruitzicht nog erger; sommigen werden veroordeeld tot de dood door woeste beesten (ad bestias). Zelfs burgers die zeer ernstige misdaden begingen, konden veroordeeld worden tot een gruwelijke dood in de arena, door het zwaard (ad gladium) en voor andere slaven was er de nog tragischere dood door kruisiging (crucifixio).
De meeste gladiatoren werden dus gedwongen in deze rol, maar er was geen tekort aan vrije mannen die vrijwillig kwamen opdagen omdat ze gefascineerd waren door risico en geweld.
Deze mannen sloten een contract af dat een bepaalde periode duurde en gingen naar de gladiatorenscholen om zich voor te bereiden op gevechten.
Velen deden het voor het geld, anderen omdat ze aangetrokken werden door de sterke emoties die ze tijdens de gevechten ervoeren, en weer anderen om een toestand van grote armoede achter zich te laten die het hen erg moeilijk maakte om te leven en een waardige plaats in de maatschappij te vinden.
De meeste vrije burgers die zich aanmeldden waren ontslagen soldaten die, na zoveel geweld te hebben ondergaan, niet meer in het normale stadsleven konden integreren.
Het gebeurde ook dat de zonen van ridders en senatoren als vrijwilligers in de arena vochten, misschien voor één keer en met minder gevaarlijke wapens, waarschijnlijk om iets te bewijzen of om hun leven op de een of andere manier te veranderen.
Sommige aristocraten vochten ook in de arena zonder de training van gladiatorenscholen te volgen. Senatoren en ridders werden tijdelijk gladiator voor de lol of omdat ze daartoe gedwongen werden door de keizer die hen iets in rekening wilde brengen.
Blijkbaar konden zelfs de keizers zelf de allure van het vechten in het colosseum niet weerstaan.
Sommigen van hen, zoals Titus, Hadrianus, Caligula en de beroemde komiek die zich regelmatig als gladiator verkleedde, traden op in de arena.
Het schijnt een echte hobby te zijn geweest, een soort spel en vermaak, en het is duidelijk dat geen enkele gladiator ooit zijn keizer kwaad zou hebben durven doen...
Levensverwachting van de Gladiatoren van Rome
Wat was de levensverwachting van de gladiatoren? Onder welke omstandigheden stonden ze in de arena? Hoe kon voor een gladiator een gevecht in de arena eindigen?
Ruzie maken met collega's en vrienden.
Een gladiatorengevecht in de arena kon op vijf verschillende manieren eindigen: de gladiator kon winnen of gedood worden, hij kon geëxecuteerd worden door het volk of door de keizer nadat hij zich had overgegeven, hij kon de arena levend verlaten door genade en als het gevecht in een gelijkspel eindigde, kon hij samen met zijn tegenstander vertrekken.
Wanneer een gladiator voor een gevecht stond, wist hij dat de kans om te sterven vrij groot was, zowel in de arena als door zijn verwondingen. Gladiatoren die zich heldhaftig gedroegen, hadden meer kans op gratie van het volk.
Veel gladiatoren stierven al jong na slechts één gevecht.
Als ik me de gemoedstoestand van de gladiatoren probeer voor te stellen terwijl ze trainden, terwijl ze scholen deelden en de plaats waar ze woonden, dan komt het bij me op dat het voor velen van hen waarschijnlijk moeilijk was om een gesprek te hebben met de vriend die in de arena een vijand zou worden om mee geconfronteerd te worden en misschien gedood te worden of door wie ze gedood zouden worden.
De stress waaraan gladiatoren dagelijks werden blootgesteld was zeker geen pretje en de leefomstandigheden waren allesbehalve gemakkelijk, vooral voor degenen die geen geweldige reputatie hadden en als middelmatige vechters werden beschouwd.
Het lijkt er inderdaad op dat veel gladiatoren, vooral nieuwe rekruten, vaak probeerden te ontsnappen. Het lijkt er ook op dat veel van de gladiatoren die niet als helden en grote vechters werden beschouwd, die een zeer moeilijk dagelijks leven leidden, zelfmoord prefereerden boven de vernedering en de eerveloze dood die hen in de arena kon worden voorgeschoteld.
Oorsprong van gladiatorengevechten of gladiatorenspelen
Hoe zijn gladiatorengevechten of gladiatorenspelen begonnen? Wanneer werden gladiatorengevechten gehouden?
Gladiatorengevechten en de cultus van de doden.
Gladiatorengevechten (munera) vinden hun oorsprong in de cultus van de doden. Al in de Ilias van Homerus wordt verteld dat er ter ere van de overleden held Patroclus begrafenisspelen werden gehouden en dat hiervoor gevangenen werden geofferd, die tegen elkaar moesten vechten tot de dood erop volgde. Met deze offers dacht men dat de geest van de overledene rust kon vinden, echte magische riten
Het lijkt erop dat de eerste Romeinse ludi terug te voeren zijn tot de tijd van Tarquinius Priscus toen Rome onder invloed stond van de Etrusken, maar gladiatorengevechten kwamen pas veel later.
In 264 voor Christus was er het eerste gevecht tussen gladiatoren ter ere van de tiende Junius Brutus Pera tijdens de begrafenisceremonie.
Al snel werden gladiatorengevechten essentieel in de begrafenisceremonies van Romeinse edelen, maar ook in speciale evenementen en festiviteiten van het Romeinse leven.
"[...] de inferiae zijn de offers voor de doden, geofferd aan het dodenrijk. Het was ongetwijfeld de gewoonte om krijgsgevangenen voor de graven van dappere mannen te doden: omdat deze gewoonte wreed leek, leek het gepast om gladiatoren, bustuarii genaamd, van de busta [...] voor de graven te laten vechten.
(commentaren in vergili aeneidos, boek x, 519)
Naast gladiatorengevechten, executies en jachtshows met woeste dieren werden ook tragedies en komedies toegevoegd, en vanaf 186 v. Chr. Griekse professionele atleten begonnen ook op te treden in Rome.
Een ander groot spektakel was de strijdwagenrace, waarbij de eerste die de finishlijn passeerde met de strijdwagen getrokken door de vier paarden, grote roem verwierf onder het Romeinse volk.
Maar ondanks de verscheidenheid aan spektakels, waren de gladiatorengevechten, die werden georganiseerd door ambtenaren die door het volk gekozen waren, altijd favoriet.
Om iemand te worden en door het volk gewaardeerd te worden, moest men een onvergetelijk spektakel creëren met verschillende uitbundige en dure vermakingen.
Italian 
English 
Spanish 
French 
Korean 
Polish 
Portuguese 
Japanese 
German 
Danish 
Dutch 
Swedish 
